KRWAWNIK, Achillea millefolium
Łacińska nazwa krwawnika pochodzi od imienia mitycznego bohatera, Achillesa. W starożytności wykorzystywano go do leczenia ran i zatrzymywania krwawień. W Chinach stosowano go już przed czterema tysiącami lat. Krwawnik znany był także Indianom północnoamerykańskim.
„Krwawnik posiada… szczególną i wielką siłę przeciw ranom. Gdy bowiem człowiek zostanie uderzony i zraniony, ranę trzeba obmyć winem, a następnie zawiązać na niej niezbyt długo gotowany w wodzie i umiarkowanie odciśnięty gorący krwawnik…
Kto by natomiast miał ranę wewnętrzną, zadaną czy to włócznią, czy to przez jakiś wewnętrzny skręt, niech sproszkuje krwawnik i pija ów proszek z ciepłą wodą. A kiedy się lepiej poczuje, niech przyjmuje ten proszek z ciepłym winem, aż dojdzie do zdrowia”.
Krwawnik rośnie od Europy po Syberię i od północnej Ameryki po Australię i Nową Zelandię. Ta wieloletnia roślina z rodziny astrowatych (Asteraceae) osiąga wysokość 1,20 metra. Rośnie w nasłonecznionych miejscach na łąkach, przy drogach, na zwałowiskach. Jego małe kwiatki w kolorach od białego po różowoczerwony tworzą baldachowate kwiatostany. W ogrodach hoduje się także różne gatunki, kwitnące na żółto, różowo lub czerwono. W ziołolecznictwie wykorzystuje się kwiaty i ziele krwawnika. Stosuje się je na podobne dolegliwości jak rumianek, ponieważ zawierają zbliżone substancje. Ziele i kwiaty krwawnika zawierają olejki eteryczne o działaniu przeciwzapalnym, przeciwskurczowym i antybakteryjnym. Obecnie krwawnik wchodzi w skład wielu gotowych leków mających oddziaływać na żołądek, jelita i woreczek żółciowy, jak również leków mających inne zastosowanie (np. przy dolegliwościach kobiecych,
pielęgnacji ran, schorzeniach żylnych).
Osoby z nadwrażliwością na substancje zawarte w roślinach z rodziny astrowatych nie powinny stosować krwawnika ze względu na ryzyko pojawienia się swędzenia i stanów zapalnych skóry.
Użytkowa cześć rośliny:
Ziele krwawnika, od maja do września.
Wskazanie 1:
Wylewy podskórne, powierzchowne obrażenia, niezbyt głębokie rany.
Sposób zastosowania:
Stosowną ilość krwawnika przez 5 minut lekko gotować w wodzie. Ranę przemyć winem i przykryć sterylną (wygotowaną, wyprasowaną na gorąco) chustą lnianą. Krwawnik wyjąć z wody, lekko odcisnąć i nałożyć na opatrunek. Nakryć drugą lnianą chustą i umocować opaską. Okład należy często zmieniać, za każdym razem na nowo gotując krwawnik. Po zamknięciu się rany nakładać ciepły (nie gorący!) krwawnik bezpośrednio na chore miejsce.
Wskazanie 2:
Stany pooperacyjne, głębokie rany.
Sposób zastosowania:
Przez tydzień do dwóch tygodni przed zaplanowaną operacją pijać kilka razy dziennie ciepłą herbatkę z krwawnika. Aby ją przyrządzić, należy łyżeczkę drobno posiekanego krwawnika zalać filiżanką gorącej wody, po czym odstawić na 5 minut i odcedzić. Po operacji pić 2-3 razy dziennie ciepłe wino wymieszane z czubkiem od noża sproszkowanego krwawnika.
Stare przysłowie mówi, że „krwawnik dobrze robi niewieście”. Taką opinię zawdzięcza swemu działaniu przeciwskurczowemu.
Potas zawarty w krwawniku : pobudza czynność nerek, to idealna kuracja wiosenna.
LUBCZYK OGRODOWY, Levisticum officinale
Hildegarda zaleca lubczyk na wszelkiego rodzaju dolegliwości dotykające okolic szyi.
„A jeśli człowiek cierpi bóle w gruczołach na szyi, niech weźmie lubczyku i nieco więcej jeszcze bluszczyku i ugotuje w wodzie. Po odlaniu wody niech obłoży tym na ciepło szyję. A kto ma kaszel idący z piersi i zaczyna w niej odczuwać ból, niech weźmie tyle samo lubczyku i szałwii, a dwa razy więcej kopru i włoży… do dobrego wina na tak długo, aż wino przejmie smak ziół, a wtedy… niech je podgrzeje i pije na ciepło po jedzeniu, aż wyzdrowieje”.
Lubczyk jest wieloletnią, silnie pachnącą rośliną pochodzącą z południowej Europy. Jego łodyżki składają się z wielu błyszczących liści złożonych o ząbkowatych zakończeniach. Małe, żółte kwiatki kwitną od czerwca do września w płaskich baldachimach. Nasion, liści i owoców lubczyku używa się obecnie w mieszankach ziołowych. Korzenie wykorzystywane są w medycynie i do produkcji likierów.
Olejków zawartych w korzeniu lubczyku do dzisiaj używa się do produkcji likierów i perfum.
U osób wrażliwych kontakt świeżej rośliny ze skórą może w połączeniu ze światłem słonecznym wywołać wysypkę.
Użytkowa część rośliny:
Ziele lubczyku od kwietnia do października.
Wskazanie 1:
Opuchnięcia szyi i gardła.
Wskazanie 2:
Kaszel, zapalenie opłucnej.
Sposób zastosowania:
Dzienna porcja przypadająca na l szklankę wina wynosi: po l gramie lubczyku i szałwii oraz 8 gramów kopru. Zioła nasypać do woreczka lnianego, a ten umieścić w winie na dwa dni do naciągnięcia. Woreczek wyjąć i w zależności od tego, jak ciężki jest kaszel, pić wino albo podgrzane (przy bólu w piersi), albo o temperaturze pokojowej.
W medycynie ludowej lubczyku używa się przeciw wzdęciom, uczuciu przejedzenia i odbijaniu się.
MACIERZANKA PIASKOWA, Thymus serpyllum
Już starożytni Pliniusz czy Dioskur, pisali o pokrewnym macierzance, tymianku jako roślinie leczniczej. W czasach późniejszych, w średniowieczu, macierzankę uważano za jeden z najsilniejszych środków obrony przed demonami.
„Macierzanka jest ciepła i umiarkowana. Człowiek, który ma chore ciało zakwitające jak przy świerzbie, niech często jada macierzankę albo z mięsem, albo ugotowaną w musie, a jego ciało zostanie wewnętrznie uleczone i oczyszczone. A kto ma mniejszy świerzb, czyli małe strupy, niech rozgniecie macierzankę ze świeżym tłuszczem i zrobi z tego maść, i niech się nią smaruje, wtedy powróci do zdrowia”.
Macierzanka jest półkrzewem wyrastającym na wysokość 10-20 centymetrów. Często jest mylona z tymiankiem.
Cała roślina, łącznie z różowoczerwonymi kwiatami wydziela intensywny zapach. Macierzanka należy do rodziny wargowych (Lamiaceae) i jest zadomowiona w Europie i Afryce Północnej. Lubi suche miejsca na polanach, łąkach, polach, wrzosowiskach, pozostałościach po budynkach i skarpach. Zawiera olejki eteryczne, garbniki i substancje goryczkowe.
Macierzanka smakuje doskonale z pieczonymi kartoflami, jajecznicą i mięsnymi daniami jednogarnkowymi.
Użytkowa część rośliny:
Ziele macierzanki od czerwca do sierpnia.
Wskazanie 1:
Wypryski skórne, atopowe zapalenie skóry, egzemy, łojotokowe zapalenie skóry, trądzik.
Sposób zastosowania:
Sproszkowaną macierzankę dodawać do dań mięsnych, rybnych i warzywnych.
Wskazanie 2:
Wysypki, wypryski, zanieczyszczenia skóry.
Sposób zastosowania:
Zrobić maść z 1 łyżki drobno sproszkowanej macierzanki i 3 łyżek podgrzanego tłuszczu (koziego lub owczego).
Następnego dnia powtórnie podgrzać maść i odcedzić zioła. Smarować chore miejsca 2-3 razy dziennie.
Hildegarda pierwsza w Europie Środkowej wymienia w swych pismach macierzankę.
Macierzanka oczyszcza skórę i krew, wzmacnia jelita i żołądek, rozluźnia śluz, działa napotnie i moczopędnie.
MIODUNKA, Pulmonaria officinalis
W starożytności miodunka była rośliną mało znaną. Dopiero dzięki swemu działaniu przeciwzapalnemu i rozluźniającemu śluz stopniowo weszła do repertuaru medycyny ludowej jako środek na kaszel i zapalenie oskrzeli. Łacińska nazwa pulmonaria wywodzi się od pulmo (płuco).
Osiągająca wysokość ok. 20 centymetrów miodunka rośnie na glebach wapiennych w lasach liściastych lub mieszanych,
najczęściej w półcieniu. Należy do rodziny szorstkolistnych (Boraginaceae) i kwitnie wczesną wiosną. Jej podobne do pierwiosnka kwiaty mają najpierw kolor różowy, a po zapyleniu stają się niebieskoliliowe.
Dla uzyskania pełnego skutku napój z miodunki należy pić przez kilka tygodni.
Użytkowa część rośliny:
Ziele od kwietnia do sierpnia.
Wskazanie:
Duszności, odma opłucnowa, bóle w płucach.
Sposób zastosowania:
Litr białego wina gotować przez kilka minut z 2-3 łyżkarni ususzonego ziela miodunki. Odcedzić, ewentualnie dodać 3 łyżki miodu, po czym przelać całość na gorąco do sterylnych butelek. Wypijać przed posiłkami 1-2 kieliszki lekko
podgrzanego płynu.
NAGIETEK LEKARSKI, Calendula officinalis
Od dawna była to roślina ozdobna i lecznicza. Wyciąg z kwiatów nagietka działa przeciwzapalnie i bakteriobójczo, ułatwiając gojenie się ran.
„Nagietek jest chłodny i wilgotny, ma w sobie silną zieleń, która jest dobra przeciw truciznom. Bo kto zje truciznę albo komu zostanie ona podana, niech ugotuje nagietki w wodzie i odcisnąwszy, położy je sobie ciepłe na żołądku, a one rozmiękczą truciznę, tak że zostanie wydalona. Niech jednak tenże człowiek zagrzeje natychmiast dobrego wina, nałoży do niego dużo nagietków i z nimi znowu je rozgrzeje, a potem niech wypije takie letnie wino, a wyrzuci truciznę z siebie albo przez nos, albo w pianie na zewnątrz”.
Nagietek zawiera olejki eteryczne, substancje goryczkowe i żywicę, a działa podobnie jak arnika. Młode, delikatne liście nagietka przydają smaku sałatkom i pięknie je dekorują.
Kwitnące przez całe lato nagietki są często hodowane dla ozdoby. Ich pionowa, nierzadko bardzo rozgałęziona łodyga dorasta do wysokości 50 centymetrów. Kwiaty, zależnie od gatunku, są pełne lub niepełne, w kolorach od jasnożółtego po ciemnopomarańczowy. Filcowate liście są pokryte włoskami, są klejące. Po zerwaniu nagietek wydziela nieprzyjemny zapach. Jest rośliną jedno lub wieloletnią z rodziny astrowatych (Asteraceae). Wiele spośród około 20 gatunków nagietka wywodzi się z obszaru śródziemnomorskiego. Wysuszonych płatków kwiatowych używa się do produkcji środków leczniczych.
Hildegarda mówi w swoich przepisach o kwiatach pomarańczowych odmian nagietka – zerwanych przy pełnym otwarciu.
Użytkowa część rośliny:
Kwiaty nagietka, do października.
Wskazanie:
Zatrucia (artykułami spożywczymi, grzybami, lekarstwami, chemikaliami), stany zapalne, problemy żołądkowe.
Sposób zastosowania (zewnętrznie):
Garść kwiatów gotować przez 5-10 minut w pół litra wody, a po wyjęciu możliwie najgorętsze położyć w lnianym płótnie na żołądku.
Sposób zastosowania (wewnętrznie):
Przyrządzić wywar z nagietka, gotując garść kwiatów w szklance wina. Najpierw podgrzać wino, następnie wsypać kwiaty, po czym całość ponownie zagrzać. Kwiaty odcedzić. Pić ekstrakt małymi łyczkami (1-2 kieliszki).
ORLIK POSPOLITY, Aquilegia vulgaris
Nazwa rodzaju Aquilegia wywodzi się od łacińskiego aquila – „orzeł”, ponieważ zakończenia płatków kwiatowych orlika przypominają orle szpony.
„Orlik jest zimny… Kto wyrzuca dużo śluzu, niech jada orlika nurzanego w miodzie… Kto natomiast ma gorączkę, niech orlika rozgniecie, odcedzi sok… doda wino, i pije często, a polepszy mu się”.
Hildegarda wskazuje wielorakie zastosowanie tej dzikiej, chronionej rośliny, której intensywnie niebieskie kwiaty rozkwitają od maja do czerwca. Orlik pospolity – jak również orlik leśny – lubi gleby wapienne. Występuje na łąkach i w lasach liściastych. Wraz z ostróżeczką, pełnikiem, tojadem i prymulą należy do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae).
Sadzonki i nasiona orlika są dostępne w każdym sklepie ogrodniczym.
Jest rzeczą dowiedzioną, że Hildegarda jako pierwsza opisała różne gatunki orlika.
Użytkowa część rośliny:
Ziele przed i w czasie kwitnienia.
Wskazanie l:
Zapalenie migdałów, zapalenie oskrzeli, katar.
Sposób zastosowania:
Łyżkę pokrojonego ziela orlika dobrze wymieszać ze szklanką miodu. Zażywać 2-3 razy dziennie 3 czubki od noża, bez dodatków.
Wskazanie 2:
Gorączka; jako środek wspierający przy przeziębieniach z gorączką, a także profilaktycznie.
Sposób zastosowania:
3-5 kropli soku z orlika dodać do 1/8 litra białego wina i wypijać po kieliszku w regularnych odstępach do 5 razy w ciągu dnia.
Orlik zawiera substancje lekko toksyczne, winien być spożywany w niewielkich, wskazanych wyżej ilościach.
PIETRUSZKA, Petroselinum crispum
Pietruszka to chyba najbardziej znana roślina przyprawowa, która znajduje nadzwyczaj szerokie zastosowanie.
„Jest dla człowieka lepsza i pożyteczniejsza, gdy jeść ją na surowo, a nie gotować. Zjedzona, łagodzi gorączkę, która wtedy nie wstrząsa już człowiekiem. W umyśle zaś człowieka rodzi powagę. Kto jednak ma bóle w sercu, w śledzionie czy w boku, niech ugotuje pietruszkę w winie, doda nieco octu i nie za mało miodu, przecedzi przez płótno i pije często, a będzie zdrów”.
Pietruszka wywodzi się prawdopodobnie z obszaru śródziemnomorskiego. Potrzebuje półcienia. Można ją wysiewać od połowy marca do lipca w odstępach 15-20 centymetrów, bezpośrednio do ziemi. Rozróżnia się pietruszkę liściową o gładkich lub pierzastych liściach i pietruszkę korzeniową. Wszystkie części rośliny zawierają olejki eteryczne.
Należy na bieżąco usuwać najsilniejsze łodygi, pozostawiając sercowate liście. W dzisiejszych czasach olejek z owoców pietruszki używany jest w przemyśle spożywczym do przyprawiania i aromatyzowania gotowych dań.
Użytkowa część rośliny:
Ziele pietruszki od maja do września.
Wskazanie:
Bóle serca lub śledziony, wspierająco po zawale serca.
Sposób zastosowania:
Pęczek ziela pietruszki gotować 5-8 minut w litrze wina, a następnie odcedzić
Wino wymieszać z 1-2 łyżkami octu winnego i 250 gramami miodu. Raz jeszcze krótko zagotować i na gorąco rozlać do sterylnych butelek. Pić 2-3 razy dziennie po kieliszku.
Wino pietruszkowe nie nadaje się dla kobiet w ciąży.
Pietruszkę trzeba co roku wysiewać w innym miejscu.
Hildegarda pisze, że pietruszka jest wyposażona w dużą naturalną siłę i wzrasta z wiatru oraz wilgoci.
Bogata w witaminy pietruszka pasuje niemal do wszystkich potraw oprócz słodyczy.
PIOŁUN, Artemisia absynthium
Hildegarda wielokrotnie wspomina o zaletach piołunu, a nawet nazywa go najważniejszym środkiem przeciw wyczerpaniu.
„I niech naleje soku do oleju drzewnego, tak aby oleju było od soku o dwie części więcej, i ogrzeje go w szklanym naczyniu na słońcu, i tak przechowuje… A gdyby ktokolwiek miał ból w piersi czy około piersi, tak iżby kasłał, niech nasmaruje sobie tym pierś. A kogo boli w boku, niech nasmaruje się w tym miejscu…
A kiedy piołun jest świeży, niech wyciśnie z niego… sok i podgrzeje wino z miodem, i naleje owego soku do wina, tak aby sok przebił smakiem wino i miód. I niech na czczo pije tak sporządzony zimny napój od maja do października… każdego trzeciego dnia”.
Piołun jest wieloletnią rośliną z rodziny astrowatych (Asteraceae). Podobnie jak estragon, należy do rodzaju bylic.
Jego pionowa łodyga osiąga wysokość 60-120 centymetrów. Liście po obu stronach pokryte są szarosrebrnymi włoskami.
Żółte, krągłe kwiatki tworzą gęste kiście. Ojczyzną piołunu są suche regiony Europy i Azji. W medycynie używa się obecnie kwiatów oraz górnych części pędów i liści. Charakterystyczny dla piołunu jest aromatyczny zapach i nadzwyczaj gorzki
smak.
Przedawkowanie piołunu może doprowadzić do zatrucia tujonem, objawiającego się np. nudnościami, wymiotami, skurczami żołądkowo-jelitowymi, zaburzeniami funkcjonowania centralnego układu nerwowego.
Użytkowa część rośliny:
Ziele piołunu od kwietnia do sierpnia.
Wskazanie 1:
Kaszel, zapalenie opłucnej, bronchit.
Sposób zastosowania:
Zebrać liście w kwietniu lub maju i wycisnąć sok. Jedną część soku piołunowego zmieszać z 3 częściami oliwy z oliwek i w szklanej butelce trzymać 3 tygodnie w nasłonecznionym miejscu. Co parę dni wstrząsać. Potem przechowywać w chłodnym miejscu. Nacierać pierś i plecy według potrzeby.
U progu XX stulecia wielką popularnością cieszył się absynt, halucynogenny napój sporządzany między innymi z piołunu.
Wskazanie 2:
Rozstrój nerwowy, melancholia, depresja, osłabienie serca lub słabość układu krążenia, zaburzenia funkcji żołądkowych,
zaburzenia trawienia, ochrona przed chorobami płuc.
Sposób zastosowania:
Zebrać liście w kwietniu lub maju i wycisnąć sok. Na 1 litr wina potrzeba około 20 mililitrów soku piołunowego i 100-150 gramów miodu. Wino zagotować na około 5 minut, po czym dodać miód i sok piołunowy. Rozlać na gorąco do sterylnych butelek, ostudzić i przechowywać w lodówce. Co drugi dzień wypijać rano przed jedzeniem 1 kieliszek.
Wskazanie 3:
Bóle zębów, zapalenie miazgi zęba, chroniczne stany zapalne w obszarze zębów i głowy.
Sposób zastosowania:
Na szklankę wina wziąć po 1/2 łyżki drobno posiekanego ziela werbeny i piołunu. Gotować 5 minut, odcedzić przez
płótno i wypić wolno małymi łyczkami. Stosować 2-3 razy dziennie.
Uwaga:
Przed użyciem piołunu skonsultować się z lekarzem. Nie stosować w czasie ciąży.
POKRZYWA, Urtica dioica
Hildegarda poleca zwłaszcza delikatne pędy pokrzywy. Odpowiednio przyrządzone, przeciwdziałają wiosennemu zmęczeniu i problemom żołądkowym oraz wspomagają ukrwienie.
„Pokrzywa jest sama w sobie bardzo ciepła. Z powodu ostrości nie ma żadnego pożytku z jedzenia jej na surowo. Ale kiedy świeża wyrasta z ziemi, po ugotowaniu przynosi człowiekowi pożytek, albowiem oczyszcza żołądek i wyprowadza z niego śluz.
Osiągająca wysokość 60-150 centymetrów pokrzywa rośnie przy drogach, na nieużytkach, zwałowiskach oraz na podmokłych terenach i w leśnych prześwitach. Do początków XVII wieku jej długich, pozyskiwanych z łodyg włókien używano do wyrobu nieprzyjemnego w dotyku płótna. Łodygi i liście pokrzywy pokrywają rurkowate włoski, które wydzielają drażniącą ciecz zawierającą m.in. kwas mrówkowy i histaminę. Ciecz ta wywołuje oparzenia i sprawia, że na skórze tworzą się pęcherze. Pokrzywa kwitnie od lipca do września. Przedstawicieli rodziny pokrzywowatych (Urticaceae) można spotkać we wszystkich zakątkach świata. Obejmuje ona ponad tysiąc gatunków – parzących i nieparzących.
Przyjmując pokrzywę, należy zadbać o odpowiednie zaopatrzenie organizmu w płyny i wystrzegać się napojów zawierających kofeinę lub alkohol.
Użytkowe części rośliny:
Ziele pokrzywy – jedynie świeże kwietnia do maja.
Wskazanie 1:
Rozstrój żołądka, zaśluzowanie żołądka, kuracja wiosenna.
Sposób zastosowania:
Jak szpinak – delikatne pędy krótko sparzyć, drobno posiekać lub rozetrzeć, udusić na maśle i doprawić do smaku słodką śmietaną, solą i bertramem. Herbatka: łyżeczkę ususzonego i grubo połamanego lub świeżego, drobno posiekanego ziela zalać gorącą wodą, zostawić na 10 minut i odcedzić. Wypijać po filiżance kilka razy w ciągu dnia.
Wiele ludów żyjących w bliskim kontakcie z naturą używa okładów ze świeżego ziela pokrzywy jako środka przeciw podagrze i reumatyzmowi.
Woda pokrzywowa służy do pielęgnacji skóry głowy przy przetłuszczających się włosach i łupieżu.
Wskazanie 2:
Problemy z pamięcią i koncentracją
Sposób zastosowania:
Świeże ziele rozetrzeć dokładnie na masę, dodać oliwy z oliwek i przed snem wcierać po kilka kropel w piersi i skronie.
Uwaga!
Nie używać starszych roślin, ponieważ z uwagi na większą zawartość niektórych substancji mogą powodować
podrażnienie nerek i żołądka.
RÓŻA, Rosa centifolia
„Szałwia pociesza, a róża raduje” – pisała Hildegarda, być może mając na myśli Rosa gallica.
Od niej właśnie wywodzi się po części większość europejskich gatunków róż. Inne najstarsze gatunki to róża damasceńska, róża dzika i żywopłotowa.
„Czy jakakolwiek inna roślina ma tyle różnych odmian, promienieje takim pięknem i rozsiewa wokół tak cudowną woń?
Róża jest chłodna i ten chłód ma w sobie pożyteczną mieszankę. Wczesnym rankiem albo już po nastaniu dnia weź płatki róży i połóż je sobie na oczach.
Wyciąga sok… i klaruje go. Także ten, kto ma jakieś wrzody na ciele, niech położy na nich liście róży, a wyciągną z nich śluz. A kto jest drażliwy, niech weźmie różę i mniej nieco szałwi i rozetrze na proszek. A kiedy będzie się w nim podnosić złość, niech przytknie go sobie do nosa. Wziąć też różę i o połowę mniej szałwii z dodatkiem świeżego, rozpuszczonego tłuszczu i zagotować jednocześnie w wodzie, aby powstała z tego maść, a wcierać tam, gdzie człowieka dręczą kurcze i niemoc, wtedy będzie lepiej”.
„Róże są jak dziewczęta i niewiasty godne uwielbienia” – mówi ludowe i przysłowie. Z dawien dawna hodowane i podziwiane dla piękna i woni, również dzisiaj należą do najpopularniejszych i najczęściej uprawianych kwiatów ogrodowych. Jako rodzaj róża obejmuje około stu gatunków i ponad 20 tysięcy odmian. Większość z nich zadomowiona
jest na północnej półkuli. W botanice wyodrębnia się całą rodzinę różowatych (Rosaceae). Krzew Rosa centifolia (stulistna) dorasta do wysokości 2 metrów. Potrzebuje nasłonecznionego miejsca i bogatej w próchnicę, umiarkowanie wilgotnej
gleby. O różach wspominał już Homer w Odysei siedemset pięćdziesiąt lat przed Chrystusem.
Użytkowa część rośliny:
Kwiaty i liście róży podczas kwitnienia.
Wskazanie 1:
Wrzody, dolegliwości oczu.
Sposób zastosowania:
Położyć liście róży na oczy lub chore miejsce. Dostępna jest woda różana, którą z pomocą lnianego płótna nawilża się oczy lub owrzodzenia.
Wskazanie 2:
Skurcze, miejscowe paraliże.
Sposób zastosowania:
Sporządzić maść z 70 gramów kwiatów i liści róży, 35 gramów liści szałwii i około 70 gramów tłuszczu (w miarę możliwości koziego lub wieprzowego). Zioła drobno zmielić i wsypać do rozpuszczonego w kąpieli wodnej tłuszczu.
Mieszać aż do powstania maści. Nakładać 2-3 razy dziennie.
Wskazanie 3:
Przystęp wściekłości.
Sposób zastosowania:
2 części suszonych kwiatów i liści róży wymieszać z 1 częścią suszonych liści szałwii i zmielić na proszek. Mieszankę zamknąć w małym, szczelnym naczyniu. W razie potrzeby wdychać woń, unikając wdychania proszku.
Ubite lub zmiażdżone świeże liście róży można stosować jako okłady na oparzenia.
Wiele gatunków roślin owocowych, jak gruszka, głóg czy jabłko, należy do rodziny różowatych.
Róża symbolizuje doskonałość.
Hildegarda twierdziła, że domieszka róży podnosi jakość wszelkich środków leczniczych.
SZAŁWIA, Salvia officinalis
„Śmierć, tego nie ubodzie, u kogo szałwia w ogrodzie”.
Szałwię uważano niegdyś za eliksir życia, za „niosącą zdrowie doradczynię natury”.
Niewykluczone, że jej nazwa wywodzi się z łacińskiego słowa salvus – wybawienie.
„Surową czy ugotowaną dobrze jeść ją temu, kogo nękają szkodliwe soki… Weź więc szałwię, sproszkuj ją i zjadaj ów proszek z chlebem, a pomniejszy nadmiar złych soków, które cię trapią. Kto zaś ma nadmiar śluzu albo… przykry oddech, niech
ugotuje szałwię w winie, odcedzi przez płótno i pija często, a zmniejszy ona złe soki i śluz. Gdy kto… cierpi na podagrę, niech ugotuje szałwię w wodzie i pije, a soki i śluz zmniejszą się… Kto zaś ma niechęć do jedzenia, niech weźmie szałwię, a także
niedużo trybuli i nieco czosnku i ubije to razem w occie na przyprawę, i niech macza w niej potrawy, które chce jeść, a odzyska apetyt.
Wysoko rosnący półkrzew szałwii należy do wielkiego rodzaju obejmującego około 900 szeroko rozprzestrzenionych gatunków kwiatowych. Ojczyzną prawdziwej szałwii jest rejon śródziemnomorski. Szałwia lubi nasłonecznione miejsca i bogatą w składniki odżywcze, suchą, przepuszczalną glebę, w której nie zalega wilgoć.
Uwaga: Szałwii nie należy spożywać zbyt długo ani w dużych dawkach. Powinny się jej również wystrzegać kobiety w ciąży.
Użytkowa część rośliny:
Liście na krótko przed kwitnieniem i w czasie kwitnienia; od maja do września.
Wskazanie 1:
Dolegliwości żołądkowe i jelitowe, pozbycie się ubocznych produktów przemiany materii, przykry zapach z ust, oczyszczanie organizmu ze środków chemicznych.
Sposób zastosowania:
Sproszkować suszone liście szałwii, nabrać proszku na czubek noża i posypać nim kromkę orkiszowego chleba z masłem. Używać też jako przyprawy do potraw. Można również ugotować 2 łyżki drobno posiekanych liści w litrze wina lub wody (5-8 minut), rozlać do sterylnych butelek i pić po kieliszku kilka razy dziennie.
Wskazanie 2:
Brak apetytu.
Sposób zastosowania:
Jedną czubatą łyżeczkę drobno posiekanych liści rozetrzeć z łyżeczką trybuli i połową ząbka czosnku w occie winnym. Używać jako przyprawy do potraw.
Aromatyczna szałwia pomoże również w strawieniu tłustej ryby czy mięsa.
SZANTA, Marrubium vulgare
Hildegarda uważała filcowatą w dotyku, pokrytą białymi włoskami szantę za cudowny środek leczniczy przeciw najróżniejszym chorobom.
„Szanta jest ciepła… Kto choruje na gardło, niech ugotuje ją w wodzie, a następnie przecedzi przez płótno, doda do wywaru dwukrotnie większą objętość wina i… zagotuje w misce z dostateczną ilością tłuszczu, a często to pijąc, będzie wyleczony… Kto kaszle, niech weźmie tę samą wagę kopru i koperku, doda trzecią część szanty, ugotuje z winem, przecedzi przez płótno i pije, a jego kaszel złagodnieje.
Szanta należy do rodziny wargowych (Lamiaceae) i dlatego jest podobna do jasnoty. Ta odporna roślina rośnie w umiarkowanie wilgotnych, nasłonecznionych miejscach. Jej kanciasta łodyga oraz liście pokryte są włoskami. Białe kwiaty (od czerwca do sierpnia) tworzą swoiste kule u nasady liści. Dziko rosnąca szanta jest pod ochroną. Szanta przywędrowała z południa Europy i już w starożytnej Grecji była uprawiana jako roślina lecznicza. Dzisiaj na poły zapomniana, jest ziołem prawdziwie uniwersalnym, oddziałującym leczniczo na różne układy w organizmie ludzkim.
Goryczkowa substancja o nazwie marubina sprawia, że medykamenty z szanty smakują: dość gorzko.
Szantę można uprawiać we własnym ogródku, bo jest dość niewymagająca. Przetrzymuje z powodzeniem zimę, jest
rośliną wieloletnią.
Użytkowa część rośliny: Ziele przed i w czasie kwitnienia.
Wskazanie 1:
Zapalenie migdałów, zapalenie gardła.
Sposób zastosowania:
l łyżkę ziela gotować przez kilka minut w 1/8 litra wody i odcedzić. Dodać szklankę wina, 1-2 łyżki masła lub śmietany.
Raz jeszcze zagotować i wypić na gorąco.
Wskazanie 2: Kaszel.
Sposób zastosowania:
4 łyżki ziela kopru, 4 łyżki ziela koperku i 3 łyżki ziela szanty gotować przez 5 minut z butelką wina. Odcedzić i przelać do sterylnych buteleczek. Pić płyn o temperaturze pokojowej 3 razy dziennie, po kieliszku.
Wskazanie 3:
Przepuklina (słabość tkanki łącznej).
Sposób zastosowania:
l łyżkę ziela szanty gotować przez 5 minut ze szklanką wina, odcedzić i dodać 3 łyżki miodu. Odstawić w chłodne miejsce i pić 3 razy dziennie po kieliszku.
WERBENA, Verbena officinalis
Werbena była w średniowieczu jedną z najważniejszych roślin leczniczych.
Nadawano jej różne wspaniałe nazwy, takie jak: „łzy Juna” czy „ zioło życzeń”.
„Werbena jest raczej zimna niż ciepła, kiedy więc człowiekowi psuje się gdzieś ciało, niech ugotuje ją w wodzie, położy na ranę lniane płótno… i nałoży na nie umiarkowanie odciśniętą z wody, średnio ciepłą werbenę. A po wyschnięciu niech tym samym sposobem znowu nałoży (werbenę), i niech czyni to aż do wyleczenia tego zepsutego miejsca. Kiedy zaś komu spuchnie gardło, niech podgrzeje umiarkowanie werbenę w wodzie, położy ciepłą na gardle i obwiąże płótnem, a niech tak czyni, póki
opuchlizna nie zejdzie.
Werbena jest rośliną mrozoodporną o głębokich korzeniach, wyrastającą na wysokość 20-80 centy metrów. Między lipcem a sierpniem pojawiają się na niej małe biadoliliowe kwiatki. Wymaga nasłonecznionego miejsca i świeżej, bogatej w składniki odżywcze gleby o umiarkowanej wilgotności.
Werbena towarzyszy człowiekowi od wczesnej epoki kamiennej. Można na nią natrafić w okolicach starych zamków i osiedli. Działa pobudzająco na cykl menstruacyjny i gruczoły mleczne.
W sypialni werbena podobno odpędza marę nocną sprowadzającą na śpiącego koszmarne sny.
Uwaga! Werbena sprzyja skurczom macicy, należy więc unikać jej spożywania w okresie ciąży.
Użytkowe części rośliny: Ziele w okresie od maja do września.
Wskazanie 1:
Ropiejące rany, wrzody, pęcherze, półpasiec, zapalenie gruczołów piersiowych, otwarte owrzodzenia nóg (ulus cruris), odleżyny.
Sposób zastosowania:
Wygotować werbenę w ilości odpowiadającej powierzchni chorego miejsca, dobrze odcisnąć, włożyć do woreczka lnianego i przyłożyć go do rany, zachowując temperaturę ciała. W razie potrzeby przyrządzić kolejny okład. Przykładać do 3 razy dziennie. Woreczek nie powinien wysychać.
Wskazanie 2: Zapalenie krtani, wole tarczycowe, zapalenie migdałów.
Sposób zastosowania:
Zagotować 5-8 łyżek ziela, ostudzić do temperatury ciała, obłożyć szyję i obwiązać lnianym płótnem na czas do 2 godzin. Koniecznie skonsultować się z lekarzem lub terapeutą.
zdrowie831 